13 Οκτωβρίου 1944. Η νικηφόρα μάχη του ΕΛΑΣ στην ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ(ΠΑΟΥΕΡ)

Το πρωί της 13ης Οκτώβρη 1944 ο λαός της πρωτεύουσας συνέχιζε το πανηγύρι για την απελευθέρωση από τους Γερμανούς.

Ομως, την ίδια ώρα στον Πειραιά ο ΕΛΑΣ έδινε μάχες για τη σωτηρία των λιμενικών εγκαταστάσεων, της Ηλεκτρικής Εταιρίας (ΠΑΟΥΕΡ) και όλων των εργοστασίων.

Αν καταστρεφόταν το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής, το μόνο που παρήγαγε ηλεκτρική ενέργεια, η Αθήνα και ο Πειραιάς για πολλούς μήνες θα βυθίζονταν στο σκοτάδι. Για μεγάλο διάστημα δε θα δούλευαν τα εργοστάσια και θα υπολειτουργούσε το λιμάνι, ενώ δε θα λειτουργούσαν ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος, ούτε και τα τραμ που εκτελούσαν τη γραμμή Αθήνας – Πειραιά.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής οι Γερμανοί είχαν εγκαταστήσει φρουρές και επιπλέον τα είχαν παγιδεύσει με εκρηκτικές ύλες καθώς και τα κυριότερα κτίρια του Πειραιά με τρόπο ώστε με το πάτημα ενός κουμπιού να ανατινάζονταν όλα, με ανυπολόγιστες ζημιές και θύματα. Τα καλώδια ξεκινούσαν από ένα οχυρό των κατακτητών στην οδό Οδυσσέως. Ομως ειδικές δυνάμεις του ΕΛΑΣ κατάφεραν να αποκόψουν τα καλώδια στην οδό 2ας Μεραρχίας και σε άλλα σημεία.

Ο ΕΛΑΣ Πειραιά απαρτιζόταν από το 6ο Σύνταγμα που είχε τέσσερα τάγματα: 1ο, 2ο, 3ο και 4ο. Καπετάνιος ήταν ο Νίκανδρος Κεπέσης και στρατιωτικός διοικητής ο ταγματάρχης Σωτ. Κυβέλος. Την υπεράσπιση του εργοστασίου ανέλαβε το πρώτο τάγμα του Πειραιά με τους τέσσερις λόχους του. Στις 12 Οκτώβρη του 1944 ολόκληρο το τάγμα είναι επιφυλακή.

Οι τέσσερις λόχοι έχουν πάρει θέσεις μάχης γύρω και μέσα στο εργοστάσιο. Τα χαράματα στις 13 του Οκτώβρη οι Γερμανοί ανατίναξαν τις εγκαταστάσεις της ΣΕΛΛ και πήραν το δρόμο για το ηλεκτρικό εργοστάσιο. Μόλις έφτασαν κοντά, κατέβηκαν από τα φορτηγά και πλησίασαν το μαντρότοιχο και την είσοδο του εργοστασίου.

Εκείνη τη στιγμή δέχτηκαν πυρά μέσα από το εργοστάσιο και στη συνέχεια από τα γύρω σημεία. Η μάχη ήταν σκληρή και κράτησε περίπου δυόμισι ώρες.

Η έκβασή της ήταν νικηφόρα για τα τμήματα του ΕΛΑΣ. Ο φόρος αίματος των πατριωτών ήταν βαρύς. Εντεκα παλικάρια του ΕΛΑΣ άφησαν την τελευταία τους πνοή στη μάχη. Οι Γερμανοί έχασαν εννιά στρατιώτες και άλλοι 45 παραδόθηκαν. Οι 11 ΕΛΑΣίτες που έχασαν τη ζωή τους στη μάχη ήταν οι:

Ν. Γεωργιάδης, Γ. Γκιόρδας, Ι. Ηλιόπουλος, Δ. Καλαποθάκος, Δ. Κούνουπας, Π. Κοσμίδης, Δ. Μαργαρώνης, Π. Μαυρομάτης, Γ. Μεγκίσογλου, Π. Συρίγος, Α. Ταροσιάδης.